فهرست مطالب
مواد افزودني تسريع كننده بتن (accelerators)
مواد افزودنی تسریع کننده، افزودني بتن هستند كه سخت شدگي بتن را تسريع مي كنند. و مقاومت اولية بتن را بالا مي برند. اين نكته قابل توجه است كه لزومي ندارد.
افزودني ها اثربخصوصي روي زمان گيرش داشته باشند، هرچند در عمل زمان گيرش بوسيلة افزودني هايي كه در ASTM و BS به عنوان تيپ A طبقه بندي شده اند كاهش مي
يابد.
در ضمن افزودني هاي تندگيركننده اي هم وجود دارند كه مخصوصاً زمان گيرش را كم مي كنند. نمونه اي از افزودني هاي تندگيركننده، كربنات سديم است كه به منظور
ايجاد گيرش سريع در پلاسترهاي سيماني مورد استفاده در نماها بكار مي رود و اثرات منفي در مقاومت ملات بجاي مي گذارد. ولي با ايجاد گيرش سريع، كارهاي
تعميراتي سريع را امكان پذير مي سازد.»
كلرورآلومينيوم، كربنات پتاسيم، فلوئوروسديم، آلومينات سديم و نمك هاي آهن نمونه هاي ديگري از افزودني هاي تسريع كننده مي باشند كه بايد براي استفاده از هر كدام
آنها مطالعاتي كامل از نتايج كارشان هست.
متداول ترين تسريع كننده اي كه طي دهه هاي متمادي بكار برده شده است، كلريدكلسيم «cacl2» مي باشد. كلريدكلسيم در تسريع نمودن هيدراتاسيون كلسيم عمدتاً
S3C مؤثراست. اين امر احتمالاً در اثر تغييرات مختصر در قليايي آب منفذي يا به صورت كاتاليزور در واكنش هاي هيدراتاسيون مي باشد.
اگرچه امروزه مكانيزم اين مادة افزودني بصورت ناقص شناخته شده است ولي شكي وجود ندارد كه كلريدكلسيم ماده اي تسريع كننده، ارزان قيمت و مؤثر مي باشد اما
عيب عمده آن حضور يون هاي كلريد در اطراف ميلگردها و يا ساير فولادهاي مدفون سريعاً موجب خوردگي مي گردد. بدين سبب استانداردها و آئين نامه هاي مختلف
استفاده از كلريدكلسيم را در بتن مسلح ممنوع كرده اند. حتي در مورد بتن هاي غيرمسلح وقتي كه دوام بتن بخاطر عوامل خارجي در خطر باشد، كاربرد كلريدكلسيم مي
تواند مضر باشد.»
عيب ديگري كه استفاده از كلريدكلسيم دارد گرفتن آب و خشك كردن بتن تا حدود 10 الي 15% و شايد بيشتر مي باشد و بر اين اساس ممكن است.
بتن نيز منجر گردد در مقابل اين اثرات نامطلوبي كه cacl2 در بتن از خود بجاي مي گذارد يك خاصيت خوب ديگري دارد و آن افزايش مقاومت بتن در برابر سايش و خوردگي
است كه اين اثر مثبت براي هميشه در بتن باقي مي ماند. بطوري كه وقتي بتن بدون ميلگرد را در بخار عمل مي آوريند cacl2 موجب افزايش مقاومت بتن مي شود.
نيتريت كلسيم و نيترات كلسيم از تسريع كننده هاي احتمالي هستند كه شايد بتوانند تا حدي مهاركنندة خوردگي باشند.
فرمات كلسيم فقط زماني اثر مي كند كه سيماني كه قرار است با آن تركيب شود نسبت c3A به so3 در آن حداقل 4 بوده و همينطور مقدار cacl2 آن هم كم باشد. دو تا از
دانشمندان به نامهاي «Testolin , Massazza» پس از انجام آزمايش هايي به اين نتيجه رسيدند كه فرمات كلسيم، مي تواند مقاومتي را كه بتن در حالت معمولي «بدون
افزودن افزونه» طي 9 ساعت به آن مي رسد را به نصف كاهش دهد.
مواد افزودني كاهش دهنده آب (روان كننده ها) (Plasticizers)
همانطور كه از اسم اين مواد معلوم است، اثر اين مواد كاهش دادن ميزان آب مصرفي در اختلاط بتن مي باشد. البته با حفظ كارايي و يا حتي بهبود كارايي بتن ـ اين مواد
همانگونه كه بيان شد نسبت آب به سيمان را پايين مي آورند و تا حدي اثر نامطلوب استفاده از يك دانه بندي نامناسب براي توليد و تهية بتن را بهبود مي بخشد.
در ضمن اين مواد افزودني را مي توان در بتن پمپ شده كه توسط «قيف و لوله» يكدفعه ريخته و مصرف مي شوند بكار برد.
دو گروه اصلي مواد افزودني روان كننده عبارتند از:
الف) اسیدهای لیگنو لفونیک و نمک‌های آنها
ب) اسیدهای هیدروکسی کربوکسلیک و نمک‌های آنها
اصلاحات و مشتقات این مواد به عنوان روان کننده‌ی کندگیرکننده عمل نمی‌کنند و حتی ممکن است رفتار تسریع‌کنندگی داشته باشند.
تقلیل دهنده‌های آب به سه منظور زیر بکار می‌روند:
۱– رسیدن به مقاومتی بالاتر، نسبت به بتن بدون افزودنی، با کاهش نسبت آب به سیمان و یک کارایی ثابت.
۲– رسیدن به یک کارایی مشخص با کاهش مقدار سیمان مصرفی و در نتیجه کاهش حرارت هیدراتاسیون در توده بتن.
۳– افزایش کارایی و سادگی بتن ریزی در قالب‌هایی با آرماتور انبوه و موقعیت‌های غیرقابل دسترسی
مواد افزودنی روان کننده بتن با پراکنده کردن ذرات سیمان در بین مخلوط بتن علاوه بر اینکه باعث می‌شوند ذرات سیمان با آب بیشتر تماس پیدا کنند، هیدراتاسیون سیمان را نیز بهتر می‌کنند و به همین خاطر در طولانی مدت مقاومت بتنی که با مواد روان کننده ساخته شده به مراتب بیشتر یک بتن معمولی است و تأثیر کوتاه مدت این مواد بیشتر بر روی سیمان‌هایی دیده می‌شود که مقدار C۳A در آنها کم است.
باید به این نکته توجه کرد که اگر از مواد روان کننده به درستی و با یک نسبت مناسب استفاده شود، دوام بتن درطولانی مدت بیشتر می‌شود و هیچ گونه اثر دیگری بر روی بتن بخاطر استفاده از این مواد مشاهده نمی‌شود.
