فهرست مطالب
بتن ریزی در هوای سرد چگونه باید باشد؟
آیا دستورالعمل خاصی برای آن وجود دارد؟ چه زمانی می‌بایست از فرآیند بتن ریزی سرد استفاده کرد؟ آیا این نوع از بتن ریزی مختص فضل‌های سرد سال است؟ اگر به دنبال پاسخی مناسب برای این سوالات و سوالاتی از این دست هستید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
بتن ریزی در هوای سرد چیست و چگونه انجام می‌شود؟
همان طور که می‌دانید هوای سرد به صورت انحصاری و اختصاصی مربوط به یک بازه‌ی زمانی خاص نمی‌شود و می‌تواند در تعدادی از روزهای بهار و ماه‌هایی از پاییز نیز هوا سرد باشد که بسته به عواملی چون طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا دارد. بنابراین ممکن است در برخی از مناطق در فصول مختلف سرما به گونه‌ای باشد که نیاز به استفاده از روش‌های بتن ریزی در هوای سرد باشد. مقررات ملی ساختمان و آیین نامه ها، ضوابط به خصوصی را برای بتن ریزی در هوای سرد مشخص کرده است. بر طبق این آیین نامه (آیین نامه بتن ایران و مقررات ملی) بتن ریزی در هوای سرد قوانین و مقررات خاص خود را بر طبق یک سری تعریف استاندارد و از پیش تعیین شده دارد.
در این آیین نامه (دستورالعمل) هوای سرد به وضعیتی گفته می‌شود که برای سه روز متوالی شرایط زیر در آن برقرار باشد:
- دمای متوسط هوا در شبانه روز کمتر از ۵ درجه سانتی گراد باشد (دمای متوسط روزانه میانگین حداکثر و حداقل دمای هوا در فاصله زمانی نیمه شب تا نیمه روز است)
- دمای هوا برای بیشتر از نصف روز از ۱۰ درجه سانتی گراد زیادتر نباشد.
همچنین ACI نیز هوای سرد را با توجه به دو شرط زیر تعریف می‌کند که عبارت است از:
- هنگامی که میانگین حداقل و حداکثر دمای هوای ثبت شده در سه روز متوالی کمتر از ۵ درجه سانتی گراد باشد.
- وقتی که دمای هوا در حداقل ۱۲ ساعت در فاصله زمانی ۲۴ ساعت برابر ۱۰ درجه سانتی گراد و یا کمتر باشد.
همچنین طبق آبا هنگامی که دمای محیط بتن ریزی کمتر از ۵ درجه سانتی گراد باشد رعایت تدابیر بتن ریزی در هوای سرد ضروری و لازم الاجرا تلقی می‌شود.
تعریف هوای سرد بر طبق استاندارد ملی ایران ۸۴۵۱
بر طبق استاندارد ملی ایران، درجه حرارت بتن در زمان اختلاط و حمل هرگز نباید کمتر از ۵ درجه سانتی گراد باشد. همچنین بر طبق این استاندارد بتن ریزی بر روی سطوح یخ زده یا پوشیده از برف ممنوع است.
همچنین استاندارد ملی ایران اعلام می‌کند که در شرایط درجه حرارت هوای کمتر از ۵ درجه سانتی گراد و بدون یخ زدگی می‌بایست :
- دمای بتن ریخته شده در محل بررسی شده و حداقل ۵ درجه سانتی گراد و ترجیحا ۱۰ درجه سانتی گراد باشد. همچنین رعایت این نکته برای قطعات نازک، اعضای نمایان از اهمیت بیشتری برخوردار است.
- سیمان مصرفی برای بتن ریزی در هوای سرد باید از نوع زودگیر باشد و می‌توان از مواد افزودنی تسریع کننده گیرش نیز استفاده نمود.
همچنین بر طبق آیین نامه بتن ایران و مقررات ملی ساختمان تدابیر احتیاطی زیر برای بتن ریزی در هوای سرد باید انجام گیرد.
- در بتن ریزی در هوای سرد باید دقت لازم در انتخاب مصالح مصرفی، طرح اختلاط بتن، شرایط اختلاط، حمل، ریختن و عمل آوری بتن صورت گیرد تا اطمینان کامل حاصل شود که بتن تازه ریخته شده دچار یخ زدگی نشود تا بتن سخت شده دارای کیفیت لازم باشد. دمای بتن در طول مدت بتن ریزی و عمل آوردن باید ثبت شود تا اطمینان کامل از رعایت مقررات مصوب و توصیه شده در آیین نامه حال شود. علاوه بر رعایت نکات فوق می‌بایست دمای گوشه‌ها و لب‌های بتن به دقت کنترل شوند زیرا این نقاط جزو آسیب پذیرترین بخش‌ها در بتن هستند.
- بر طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان می‌توان از سیمان زودگیر (پرتلند نوع ۳) به جای سیمان معمولی برای اطمینان از سرعت بیشتر برای رسیدن به مقاومت مدنظر برای بتن استفاده نمود.
- کارخانه‌ها و تولیدکنندگان بتن می‌بایست توجه نمایند تا از سیمان روباره‌ای و سیمان‌های آمیخته در بتن ریزی در هوای سرد استفاده نماید.
- می‌توان از آب گرم برای رساندن بتن به دمای مطلوب استفاده نمود، در این حالت باید از تماس مستقیم آب گرم (مبحث نهم تا دمای بیش از ۴۰ درجه سانتی گراد را عنوان نموده است) و سیمان جلوگیری شود و این موضوع در نحوه ریختن مصالح در مخلوط کن مراعات شود.
- سنگدانه‌ها نباید آغشته به برف و یخ باشند. معمولا ماسه از شن مرطوب‌تر است و احتمال وجود یخ در آن بیشتر است بنابراین گرم کردن ماسه ضرورت پیدا می‌کند. آبا اعلام میدارد زمانی که دمای مصالح کمتر از -۴ درجه سانتی گراد است سنگدانه نیز گرم شود.
- حداکثر درصد جذب آب سنگدانه‌های مصرفی در بتن بر اساس دت ۲۱۰ و دت ۲۱۱ برای سنگدانه درشت به ۲.۵ درصد و برای سنگدانه‌های ریز به ۳ درصد محدود می‌شود.
- استفاده از مواد حباب‌زا و ساختن بتن با حباب هوا برای بتن‌هایی که در معرض رطوبت و یخ زدن و آب شدن‌های متوالی قرار می‌گیرد الزامی است.
- می‌توان از مواد زودگیر کننده و یا ضد یخ بتن نیز در مواردی که خطر یخ زدگی وجود دارد، مشروط بر آن که با ضوابط استاندارد مطابقت داشته باشد، استفاده نمود.
بتن ریزی در هوای سرد بر طبق آبا و مبحث نهم
نسبت آب به سیمان باید به روند کسب مقاومت بتن در دمای محیط انتخاب شود. نسبت آب به سیمان نباید از ۰.۵ بیشتر باشد، بنابراین لازم است قبل از شروع بتن ریزی تدابیر لازم برای کسب مقاومت بتن صورت گیرد. برای کاهش میزان آب قابل یخ زدن در بتن و همچنین کاهش میزان آب انداختن بتن تازه، می‌باید مقدار آب اختلاط حداقل ممکن باشد بنابراین برای تامین کارایی لازم می‌توان از مواد افزودنی خمیری کننده و روان کننده استفاده نمود. در صورتی که از مواد افزودنی روان کننده استفاده نمی‌شود اسلامپ بتن نباید بیشتر از ۵۰ میلی متر انتخاب شود. عمل آوردن بتن تازه باید حداقل ۲۴ ساعت و تا رسیدن به مقاومت ۵۰ مگاپاسکال می‌بایست ادامه یابد.
بر طبق آبا و مبحث نهم
برای عمل آوردن بتن تازه و محافظت آن از یخ زدن می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- استفاده از پوشش‌های عایق
- استفاده از گرم کردن بتن و محیط اطراف
- سایر روش‌ها به تایید دستگاه نظارت
- بتن تازه باید در برابر وزش باد، به ویژه پس از برداشتن پوشش‌ها محافظت شود. باید توجه داشت که از تبخیر زیاد آب و کربناتی شدن سطح بتن در اثر احتراق مواد سوختی برای گرم کردن آن جلوگیری شود.
- لازم است که از یخ زدگی بتن اشباع شده‌ای که مقاومت آن به ۲۴ مگاپاسکال (این مقدار در مبحث نهم ۱۴ مگاپاسکال قید شده است) نرسیده باشد جلوگیری به عمل آید
- باید از روش‌های استاندارد و یا تهیه نمونه کارگاهی برای تشخیص رسیدن بتن به مقاومت کافی استفاده شود. می‌توان با روش‌های غیر مخرب استاندارد شده نیز مقاومت فشاری بتن را تخمین زد.
- عموما هرچه هیدراتاسیون سیمان پیشرفته‌تر و مقاومت بتن بیشتر باشد، در برابر یخ زدگی آسیب کمتری دارد.
